دایره مینا فیلمی که باید دید!
کارگردان داریوش مهرجویی
نویسنده غلامحسین ساعدی
محمد حسین قشقائی

اخیرا فیلم دایره مینا ساخته داریوش مهرجویی را دیدم. این فیلم در سال۱۳۵۳ساخته شده و در آن عزت اله انتظامی، علی نصیریان، سعید کنگرانی و فروزان بازی کرده اند. داستان این فیلم روایتگر یک پیر مرد مریض و پسر جوانش می باشد که برای معالجه پدر راهی شهر شده و در گیر رویدادها و اتفاقاتی می شوند. محیط شهری و مناسبات خاص آن پسر را درگیر خود می کند و این موضوع موجب دوری هرچه بیشتر پسر از پدر می شود. فیلم در نهایت با مرگ پیر مرد و تشییع جنازه او در قبرستان پایان می یابد.
اگرچه مشهور ترین فیلم مهرجویی، گاو تاثیر غیر قابل انکاری بر سینمای ایران داشته و به عنوان سبک و نوع خاصی از فیلمهای ایرانی، الهام بخش شماری از فیلم های پس از خود بوده است، ولی به نظرم فیلم دایره مینا نیز یکی از بهترین فیلمهای مسعود کیمیایی بشمار می رود و می توان آنرا به مثابه یکی از فیلمهای موثر و شاخص (چه قبل و چه بعد از انقلاب) نام برد. این فیلم ۳ سال توقیف بود تا در سال ۱۳۵۷ در ایران به اکران درآمد. دایره مینا در واقع از فیلمهای مرسوم آن زمان فاصله می گیرد و نوعی فیلم شخصی با مفاهیم خاص فیلمهای مستقل و معنا گرا را به نمایش می گذارد. پیام و مفاهیم مطرح شده در این فیلم مشمول مرور زمان نمی شود و دوره مکانی و زمانی خاصی را در بر نمی گیرد. در فیلم نیز در صحنه های مختلف به این موضوع اشاره داشته و به عمد از تعیین زمان و مکان در آن پرهیز شده است. سکانسی که از علی(سعید کنگرانی) پرسیده می شود از کجا آمدی یا اهل کجایی و او می گوید همین دورو برا. پرسه های مکرر علی در سطح شهر و اطراف آن و بی خانمانی پدر که در کنار بیمارستان بیتوته کرده است و شبها نیز در آنجا می خوابد نمادی از بی جایی، بی مکانی و سرگردانی شخصیت های اصلی فیلم است. فیلم گزارشگر تلاش انسان برای زندگی و زنده ماندن و در عین حال نشانگر غفلت انسان از حقیقت زندگی و برتری سوداگری بر اخلاق است. روابط پدر و پسر و درگیری مداوم آنها با هم نشانه تعارض دیدگاه دو نسل است که در دایره ای از فقر نکبت به دور خود می چرخند و راهی برای رهایی نمی یابند. سرگشتگی، فقر، فلاکت و درد و رنج و مریضی این فیلم را به شدت تلخ می کند و شاید به مذاق بیننده خوش نیاید ولی وضعیتی است که باید دیده شود نه اینکه از منظرها دور گردد.
http://ghashghaii.blogfa.com