نگاهی به فیلم سینمایی "آرژانتین ۱۹۸۵"
ساخته سانتیاگو میتره
برنده جایزه بهترین فیلم غیر انگليسی زبان گلدن گلوب و نامزد اسکار

محمد حسین قشقایی

ساخت فیلمهای سیاسی علاوه بر دشواری های خاص خود نیاز به نوعی شجاعت و احساس مسئولیت دارد که کمتر فیلمسازی را به سمت خود می کشاند. جدای از اینکه این فیلم‌ها معمولا بینندگان خاص خود را دارند و به نحوی باید گفت گزیدگانی از جامعه این فیلم‌ها را می پسندند و وجود آنها را لازم می دانند.
آرژانتین۱۹۸۵ یک فیلم سیاسی، جهانشمول و غیر متعارف دادگاهی از مفقود و ربوده شدن هزاران مخالف حکومت در دوره حکومت ۷ساله نظامیان در آرژانتین است که به طرز غیر قابل باوری به دست نيروهای امنيتی شکنجه، آواره و سر به نیست و کشته می شوند. داستان این فیلم روایتی از تلاش دادستان استرازاست که برای به پای میز محاکمه کشیدن این نظامیان تلاش می کند. فرمانده هانی که آمران اصلی این فجایع بوده اند. فیلم با روایت مستند گونه خود ترسها و دلنگرانی های دادستان و همکارانش را بخوبی به تصویر می کشد. رفتار و برخوردهای این گروه در روند دادرسی که با افت و خیزهای فراوان همراه است و در این مسير امید و ناامیدی را به هم پیوند می دهد گویای روشنی از پرهیز کارگردان در افتادن در ورطه احساس گرایی و رمانتیک شدن فیلم است. اگرچه فیلم بطور نامحسوسی از دادستان و افرادش طرفداری می کند ولی این حمایت واضح و آشکار نیست. ضمن این که کارگردان توانسته بخوبی خوی پلید و جانی فرمانده هان نظامی را به تصویر بکشد. خویی که باعث شده این نظامیان نه تنها با نخوت و غرور به هیچ وجه از کار خود پشیمان نباشند بلکه برای اقدامات غیر انسانی خود توجیهات مسخره و غیر قابل باوری را مطرح کنند.
اگرچه در نهایت این نظامیان محکوم می شوند ولی کیفر آنها در مقابل عمق جنایاتی که مرتکب شده اند چیزی نیست و فقط به چند سال زندان محکوم می شوند.
فیلم در تلاش است در فرایندی فرسایشی اقتدار نظامیان مغرور از قدرت را بزیر بکشد و هیمنه آنها را خرد کند که در این کشاکش موفق می شود حقیقت را آشکار و مقصران را رسوا کند.
پیام فیلم تذکری است به همگان که هیچ جنایتی بی پاسخ و کیفر نخواهد ماند اگرچه در این راه سختی های زیادی وجود دارد ولی بالاخره آنچه که پیروز می شود حقیقت و عدالت است اگرچه ممکن است سالها طول بکشد.
فیلم جسورانه ساخته شده است و قطعا برای سازندگان آن تبعات بدی نیز به همراه داشته زیرا در این کشور هنوز نظامیان جایگاه ویژه و قدرتمندی دارند.
داستان فیلم در عین حال نشان‌دهنده شجاعت و جسارت دادستان و گروهی است که با او همکاری می کنند و در مقابل تهدیدات و جنجالهای سیاسی و تبلیغاتی از وظیفه تاریخی و انسانی خود روی بر نمی تابند.
این فیلم در شرایط دشوار سیاسی ، امنیتی و میلیتاریستی آمریکای لاتین دارای اهمیت و با ارزش است و به همین خاطر مورد تقدیر قرار گرفته و جوایزی را نیز تصاحب کرده است.
ساختار فیلم آنرا به یک دعوای دادگاهی فرساینده و پرکشش تبدیل می کند ولی فیلم بطور موجز از حاشیه روی و موضوعات غیر مرتبط پرهیز می کند و از این طریق از خسته کردن بیننده جلوگیری می کند.